РТ

Администрация сельского поселения сумон Берт-Дагский Тес-Хемского кожууна РТ

Берт-Даг сумузунун тоогузун кысказы-биле таныштырып тур бис

1925 чылдын октябрь-27–нин хунунде Тыва Арат Республиканын 4 дугаар Биче Хуралынга Берт-Даг сумузун эдэ адап доктаадып дужааган. Ынчангаш 1925 чылдын октябрьнын -27 нин хуну тус чернин толээлекчилер Хуралынын бадылап тургусканы-биле «Берт-Даг сумузунун тургустунган хуну» кылдыр бадылап шиитпирлээн. 

Берт-Даг деп адааны болза бистин ыдыктыг Ак-Бедик даавысты корунээр даан ылап-ла берт-даг азы «труднопроходимая гора».

    1963 чылга чедир административтиг товувус-Теректиг-Хем суур болуп келген. Амгы уеде Административтиг товувус Берт-Даг суур.

Сумунун дээди документизи – Устав ажылдап кылдынган бар. Сумунун дээди органы-тус чернин толээлекчилер Хуралы 11 депутаттыг ажылдап турар.

Берт-Даг сумузунун куусекчи эрге-чагырга чери- Сумунун чагырга чери тургустунган.

Сумунун чагырга черинин ажылын база сумунун богунгу амыдыралын Чагырга даргазы Хажылай В.М. бодунун дыннадыынга чугаалай бээр боор.

 

Берт-Даг сумузунун тоогузунде эн-не шылгарангай кижилеривис: 

    Бугу Тывага алдаржаан  Тыва АССР-нин алдарлыг малчыннары Александр Дарзыгович Монгалбии, Александр Балбарович Карыма, Тыва АССР-нин алдарлыг чолаачызы Сулдум Самданович Чооду, херээжен тракторист Дуня угбавыс, чок черге баштайгы школаны туттуруп, ажыдып, тургускан баштайгы башкы болгаш бир дугаар школа эргелекчизи Семен Тунгулович Маскыр, Тыва АССР-нин Дээди Совединин депутатынга сонгудуп турган, инженер Арапчор Маадыр-оол Сайын-Белекович, Маадыр-Ие Дажы Дандаш-Кара Дамбаевна, алдарлыг «Ортен» сут бараан фермазынын алдарлыг саанчылары Дажы Дандаш-Кара Дамбаевна,  Шалык Летчик Сундуевна, куш-ажылдын хоочуну саанчы хой уругларнын иези Оюн Валентина Чагаровна,

Тыва Республиканын алдарлыг ажылдакчызы Лапчаа Кара-оол Лопсанович, хой оолдар угу Чооду Миндирья Самданович, Берт-Дагга база Эрзин -Теске бир дугаар бус-биле ажылдаар чырык бээр станциянын механиги Шалык Бора (Бора механик), чогаалчывыс Доюндуп Биче-оол Сержиевич, Тыванын баштайгы ужудукчузу Чооду Кидиспей Дагбаевич, куусекчи эрге чагырга органнарынын хоочун коску  ажылдакчызы, Тыва Республиканын алдарлыг ажылдакчызы Шыырап Биче-оол Сундуевич (байыр чедирип тур бис) дээш оскелерни-даа адап болур.

 

     Совет Эвилелинин Маадыры танкист Хомушку Чургуй-оол Намгаевич, база бистин суурдан дайынче чораан эки турачылар: снайпер-адыгжы Оюн Аракчаа Канданович «Алдар» орденнин ушку чергези-биле база куш-ажыл ордени-биле шаннаткан, «Дайынчы шылгарал дээш» медальдын эдилекчизи Ланзыы Оюн Амыртаевич, «Ада-чурт дайыны орденнин 1,2 чергелеринин» база дайынчы медальдарнын эдилекчизи Чооду Курседи Байырович

 

     Берт-Даг эртем билигже, куш-ажылче чуткулдуг кижилернин сумузу, сууру. Ынчангаш Тыва Арат Республика турда-ла, ол-бо удуртур ажылдарга бедик мергежилдиг ажылдап, сумунун, кожууннун республиканын хогжулдезинге унелеп четпес салыышкыннарны киирген берт-дагжылар кайы хой база уламчылап чоруурлар бар. Олардан Тыванын Чазак Даргазынын оралакчылары кодээ ажыл-агый сайыды Ендан В.И. база Чазактын канцелярия даргазы Монгал А.М. база оскелер-даа.

   Тоолда дег, хевис дег, кыжын, чайын-даа кижи караа покпес бойдус чурумалдыг Берт-Даг сумузу бо 2010 чылда тургустунганындан бээр 85 ою таваржып турары-биле ол байырлалывысты кустун башкы айында демдеглеп эрттирер деп тус чернин депутатары шиитпирлеп бадылаан. Ынчангаш анаа белеткел ажылдары апрель айда долузу-биле эгелээр. 

   


Назад в раздел